Chia sẻ một tí về đời sống cá nhân, vì mấy nay mình quá tập trung vào việc viết cho người khác. Mình thắc mắc rằng liệu có ai sẽ thực sự hứng thú với đời sống cá nhân của mình không nhỉ? Mình tự nhủ.

Nhưng vì có thể sẽ không hoàn thành được bài viết đã chuẩn bị cho tuần này nên mình lựa chọn việc viết một bài viết khác. Mục đích chỉ là để bày tỏ những quan điểm riêng. Cùng với hy vọng rằng có thể hoàn thành mỗi bài viết vào cuối tuần mà không trễ hẹn.

Tuần này mình sẽ mang đến một số chia sẻ về những gì mình đang tập trung vào, bao gồm: Chụp ảnh film, viết cho người khác, thiết kế web,… Mình hy vọng rằng những chia sẻ này có thể giúp mình mở ra được nhiều góc nhìn hơn. Và bạn cũng có thể tìm thấy gì đó ở bài viết này.

Còn giờ thì, cùng mình bắt đầu nhé!

1. Chụp ảnh film

Mình bắt đầu với ý tưởng chụp film khi có dịp trò chuyện với một người bạn người Nga cũng dùng máy film. Với suy nghĩ rằng máy film không mắc và mỗi cuộn film cũng không quá đắt để thử sức – mình đã tậu về ngay một em máy Nikon F8 để “thử sức”.

Sau một thời gian thử sức, đây là một số điều mình đúc kết ra. Một số bài học mà trước đây khi có máy ảnh kỹ thuật số mình đã không nhận ra:

1.1. Suy nghĩ không ngại khó

Chụp ảnh cần kỹ năng. Cần phải biết cách điều chỉnh những thông số để cho ra một bức hình ưng ý. Và không phải ai cầm máy lên cũng chụp đẹp.

Mình đã có trải nghiệm chụp cùng bác Ed, một người Bác người Mỹ có kinh nghiệm chụp ảnh hàng chục năm và nhận ra: Sự khác biệt giữa người chụp thường và nhiếp ảnh gia đó là “sự kiên trì”.

Người làm nghề biết rằng họ phải tinh chỉnh nhiều thứ để ra được bức ảnh đẹp. Và điều đó khiến họ tập trung vào việc thử và sai để cho ra sản phẩm tốt nhất (tư duy phát triển). Còn người không chuyên (như mình) lại suy nghĩ về nhiều thứ như: mình chụp không giỏi, máy này không xịn, không có lens phù hợp,…. khi lỡ bắt phải một khoảnh khắc xấu. Và điều đó khiến mình không tập trung để điều chỉnh cho tốt hơn (tư duy cố định). Người có tư duy phát triển sẽ kiên trì theo đuổi mục tiêu còn người có tư duy cố định thì không. Chỉ duy một sự khác biệt ấy thôi mà đã biến một người trở nên xuất sắc trong một lĩnh vực và một người thì chỉ “xoàng xoàng” thôi.

Nhưng không sao, có lẽ còn tuỳ vào mục đích của mỗi người. Giống như điều được nói đến trong bài viết học một kỹ năng nhanh. Không phải ai khi tiếp cận đến một lĩnh vực đều có những mục tiêu sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực ấy. Vậy nên, cứ tiếp cận mọi thứ với một tâm thế trong trẻo nhất là được. Có đúng không nhỉ?

Dưới đây là một số tấm ảnh mà Bác Ed chụp (chưa qua chỉnh sửa):

1.2. Chụp film là ghi lại những khoảnh khắc

Mục đích chụp máy ảnh film của mình là ghi lại những khoảnh khắc chân thật nhất. Đồng thời học cách tiếp cận với máy film để hiểu hơn về máy ảnh kỹ thuật số.

Gần đây mình có vô tình đọc được một câu quotes về sự khác biệt giữa chụp ảnh film và ảnh kỹ thuật số rằng là: “Chụp ảnh film là bắt khoảnh khắc bằng cảm nhận. Chụp ảnh kỹ thuật số bắt khoảnh khắc bằng sự kiểm soát.”

Khi chụp ảnh film, mình có cảm giác rất thích thú khi nhận được bức ảnh sau khi scan xong. Mình nhớ đến địa điểm trong lúc chụp, nhớ những con người, nhớ không gian, thời gian và trải nghiệm đó. Đấy là bởi mình nắm bắt khoảnh khắc bằng cảm nhận.

Nhưng đồng thời, để chụp ảnh film, mình cần sự tỉ mẩn trong việc điều chỉnh góc chụp, sự hình dung về kết quả, suy nghĩ về sự kết hợp màu sắc, bố cục và ý đồ,….. để mỗi khoảnh khắc đều được bắt trọn. Và mình rất thích thú với quá trình đó. Đó là học về sự kiểm soát.

Sự kết hợp hài hoà giữa sự bất chợt và sự cẩn trọng đó dạy cho mình một điều: về việc nhìn thấu nét đẹp của thiên nhiên, cảnh vật, con người nhưng cũng nắm trong tay sự chuẩn bị sâu sắc.

Bất kỳ nơi nào mình đến, bất cứ người nào mình gặp đều có thể là một sự bất ngờ. Nhưng đâu đó cũng tồn tại một cảm giác đã chuẩn bị sẵn tâm thế từ trước đó. Như một câu nói đến từ nhà khoa học Louis Pasteur: “Chances favors only the prepared mind” – Cơ hội chỉ đến với những người có đầu óc chuẩn bị sẵn.

Dưới đây là một số tấm ảnh mình chụp bằng máy film:

2. Viết cho người khác

Gần đây mình bắt đầu viết cho người khác. Mình suy nghĩ về những người viết có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội. Và làm sao để mài dũa khả năng viết của mình để hướng tới việc mang lại nhiều giá trị hơn cho người khác.

Mình chỉ bắt đầu bằng việc thay đổi tâm thế. Và một vài bài viết được ra đời. Chúng đúng nghĩa là viết cho người khác. Tất nhiên rằng mình cũng đã bỏ rất nhiều tâm huyết vào chúng. Và mình thoạt nhiên cảm nhận được rằng chặng đường này có thể sẽ dài. Rất dài.

Dưới đây là một vài điều mình học được từ những chặng đầu tiên trong hành trình này.

2.1. Tư duy hướng tới người đọc giúp mình định hình điều gì

Việc hướng tới người đọc làm thay đổi trong mình hàng loạt những suy nghĩ: Viết sao cho người khác dễ đọc, dễ hiểu? Mỗi lần viết xong mình phải tự hỏi: Viết như thế này có chủ quan không, có phiến diện không? Có rõ ý hay chưa? Có thực sự thuyết phục hay không? Những luận cứ mình đưa ra có giúp chứng minh có luận điểm chính hay không?

Rồi sau khi chia sẻ không nhận lại được sự tương tác, mình lại tự hỏi: Liệu mình đã viết tiêu đề thu hút hay chưa? Làm sao để phát triển cách viết? Làm sao để gia tăng khả năng nhận diện trên mạng xã hội?

Đó là một loạt những câu hỏi mà mình tự đặt ra khi bắt đầu viết cho người khác.

Việc chuyển đổi tư duy này không chỉ giúp mình mang lại giá trị cho người khác mà còn giúp cho bản thân mình rất nhiều.

Mình có thể trau dổi một loạt các kỹ năng mà trước nay mình chưa nghĩ đến.

Và điều đó tạo cho mình một môi trường rất tốt để quan sát, thử, thực hành và nhìn nhận lại kết quả.

Điều này được thể hiện rõ ý hơn qua một đoạn trích mà mình đọc được trong quyển sách “Cẩm nang tư duy viết”:

“Để có thể đi đến chỗ đồng ý với suy nghĩ của người khác, bạn phải khai phá tâm trí của riêng mình, cả điểm mạnh lẫn điểm yếu. Càng hiểu góc nhìn của độc giả, bạn sẽ càng hiểu rõ làm thế nào để giải thích lập luận của mình cho họ hiểu. Càng hiều rõ hệ thống tư duy của người khác, bạn sẽ càng hiểu rõ hệ thống tư duy của mình.”

2.2. Tự thiết kế công việc giúp mình điều gì?

Từ việc bắt buộc phải hoàn thành một bài viết vào mỗi tối thứ 6. Mình cần phải điều chỉnh timeline phù hợp để có thể đọc, phân tích, sắp xếp ý và hoàn chỉnh bài viết vào mỗi tuần.

Thoạt đầu có thể nghĩa rằng việc viết không có gì khó khăn – Đến thời điểm đặt bút xuống và viết thôi. Điều đó đúng với các hoạt động viết khác của mình: như trên Instagram @aleneutral và @alestuding_ , chúng thiên về viết tự do. Còn với hoạt động viết hiện tại trên website, nó giống như việc viết một bài luận hơn. Vì để có thể thẩm thấu những ý tưởng mà tác giả muốn chia sẻ thông qua một quyển sách thì tầng tư duy của mình cũng phải phát triển. Ít nhất đến một mức độ để mình có thể đọc, hiểu và diễn đạt lại được những gì tác giả muốn chia sẻ, Mình nghĩ rằng việc viết có thể giúp nâng cao tư duy và ngược lại.

Tuy nhiên, đối với những quyển sách quá khó thì thời gian xử lý sẽ lâu và kết quả không chắc chắn. Chính vì thế mà mình cũng cần phải học cách linh động trong việc xử lý mỗi bài viết. Điều mà mình sẽ rút kinh nghiệm trong tuần sắp tới.

3. Thiết kế web

Đây là một công việc mà mình theo đuổi khoảng vài tháng trước đây, và giờ thì mình bắt đầu quay lại. Mình cảm thấy rằng ngay cả khi thời đại này có được thay thế bởi AI; và rằng những tác vụ sẽ ngày càng được tối ưu hơn – con người ta cũng có một mong muốn rất lớn muốn tìm được người “nói hộ tiếng lòng mình”. Những đặc tính cảm thông, thấu hiểu rất người như vậy vẫn tồn tại. Và mình đang hướng đến việc tạo ra những sản phẩm như vậy.

Tuy nhiên, mình vẫn có cảm giác chông chênh. Những cảm giác rất đời mà ai cũng sẽ trải qua. Mình ghi lại chúng ở đây.

3.1. Lựa chọn công việc không phải là mãi mãi

Mình đã từng nghĩ có vẻ không thể theo đuổi công việc này suốt đời khi nghĩ đến việc đánh đổi sức khoẻ và phải làm việc độc lập.

Nhưng sau khi nghe câu chuyện của một anh bạn người Nga của mình, rằng anh ấy đã trải qua nhiều công việc từ làm trong công ty đến làm tự do, từ thiết kế 3D đến lập trình. Và cũng có một anh bạn người Romania, người đã từng trải nghiệm từ công việc nấu ăn, cho đến thiết kế web rồi nhà tâm lý trị liệu. Mình cảm thấy rằng không có giới hạn nào cho sự nghiệp của một người cả. Ta có thể thử nhiều thứ, cũng có thể thay đổi và bắt đầu lại từ đầu.

Cái mình cần có vẻ như là những kỹ năng cốt lõi, chính là học và rồi bỏ học, và rồi lại học lại. Hay điều này được diễn giải một cách rõ ý hơn bởi nhà tương lai học Alvin Toffler. Ông đã phát biểu rằng, người mù chữ của thế kỷ 21 không phải là người không biết đọc, viết mà là người không thể learn (học), unlearn (bỏ học) và relearn (học lại).

Chúng ta đang sống trong thế giới VUCA, một thế giới được đặc trưng bởi tính biến động (Volatility), bất định (Uncertainty), phức tạp (Complexity) và mơ hồ (Ambiguity). Dưới tác động của cuộc cách mạng 4.0, rất nhiều ngành nghề sẽ bị thay thế và nhiều ngành nghề mới sẽ xuất hiện trong tương lai.

Cái mình cần nhất có lẽ không phải là một nghề nghiệp vững chắc, mà là những kỹ năng bền vững có thể ứng dụng trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

3.2. Có sự hình dung về tương lai

Trong một video gần đây nhất mà mình xem của chị Chi Nguyễn về những thứ chị muốn thay đổi ở tuổi 20, có một đoạn trích mà mình tâm đắc. Ở phần cuối video, chị có chia sẻ: hành trình tìm đường của tuổi 20 như đi trong bóng tối với một cây đèn cầy. Cứ đi được một đoạn ta lại thay đèn cầy bằng đèn pin, rồi đèn pin thành đèn cao áp. Mỗi bước đi sẽ giúp chính bản thân ta trở nên sáng tỏ hơn. Việc của chúng ta là tin vào bản thân mình và vững bước dù phía trước có ra sao.

Việc tương tự cũng diễn ra khi mình dấn thân sâu hơn vào một lĩnh vực: Web, Viết lách, Chụp ảnh,… Chúng cứ thế mở ra cho mình những suy nghĩ mới về việc sẽ ra sao để phát triển, nên đi theo hướng nào, việc này có tiềm năng gì trong tương lai,… Điều mà khi chưa thực sự bắt tay vào làm, mình sẽ không bao giờ có sự hình dung đó.

Hành trình chỉ vừa mới bắt đầu. Và mình sẽ đi tiếp dù phía trước có ra sao.

Mình hy vọng rằng bài viết này đã giúp ích được bạn ít nhiều.

Mình mong gặp lại bạn trong những bài viết sắp tới. See ya !!!