Bạn có bao giờ tiếp cận một kỹ năng hoàn toàn mới và cảm thấy mình không thể nắm bắt chúng?
Bạn đã từng suy nghĩ rằng cần mất rất nhiều thời gian và nỗ lực để học một kỹ năng?
Bạn chưa hình dung rõ quá trình học một kỹ năng dẫn đến bỏ cuộc trước khi tiến đến thành quả mình mong muốn?
Nếu bạn cũng giống như mình đã từng trải qua những khó khăn trên – Vậy thì quyển sách “20h đầu tiên” có thể sẽ mang đến cho bạn một số góc nhìn mới để giải quyết chúng.
Nếu bạn là:
- Một người muốn tìm hiểu về cách học nhanh một kỹ năng mới
- Một người muốn tìm hiểu về quyển sách “20h đầu tiên”
- Một người muốn có thêm một góc nhìn mới
Vậy thì mình hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn theo một cách nào đó.
Trong bài viết này, mình có mang đến:
- Đôi nét về tác giả
- Đôi nét về quyển sách “20h đầu tiên”
- Một số bài học của mình sau khi đọc xong quyển sách
Mình hy vọng rằng bạn sẽ tìm thấy điều gì đó hay ho trong bài viết này.
Còn giờ thì, cùng mình bắt đầu nhé!
1. Tác giả
Trong quyển sách “20h đầu tiên”, tác giả Josh Kaufman tự nhận bản thân là một người nghiện học.
Trong phần mở đầu cuốn sách “20h đầu tiên”, tác giả có chia sẻ:
“Mỗi ngày, tôi lại nghĩ ra một ý tưởng cho một dự án khác hay một trải nghiệm mới, và tôi lại thêm vào danh sách vẫn không ngừng dài thêm của mình có tên là “một ngày nào đó/có thể”.
Làm việc trong một công ty thuộc top Fortune 500, ông cảm thấy công việc và gia đình đã chiếm trọn thời gian trong ngày của mình. Không muốn bỏ đi niềm đam mê học hỏi những điều mới, ông đã tìm đến phương pháp “học nhanh một kỹ năng mới”.
Hành trình tự học của tác giả đã tạo nên một nguồn cảm hứng vô cùng lớn cho hàng triệu người trên thế giới. Điển hình như bài diễn thuyết “The First 20 Hours” mà ông chia sẻ tại TEDx Talk đã thu hút hơn 40 triệu lượt xem (tính tới thời điểm 2025). Đồng thời các tác phẩm về tự học kinh doanh và kỹ năng của ông như The Personal MBA và The First 20 Hours đã bán được hàng triệu bản và đứng đầu trong top các quyển sách bán chạy nhất.
2. Tác phẩm
The First 20 Hours (20 Giờ Đầu Tiên) của Josh Kaufman là cuốn sách truyền cảm hứng mạnh mẽ cho bất kỳ ai muốn tự học nhưng cảm thấy thiếu thời gian hoặc động lực. Ngay khi ra mắt, sách đã trở thành best-seller của Wall Street Journal, được dịch ra hơn 25 ngôn ngữ và nhận hàng nghìn đánh giá tích cực nhờ tính ứng dụng cao.
Trong quyển sách này, tác giả Josh Kaufman cho rằng bạn không cần đến 10000 giờ để giỏi một kỹ năng. Thay vào đó, tùy vào mục tiêu mà mỗi người sẽ xác định thời gian cần thiết để đầu tư vào một kỹ năng. Và con số được đề cập trong quyển sách là 20h. Trong quyển sách, tác giả cũng đưa ra những kinh nghiệm về việc học một kỹ năng mới. Đồng thời gợi ý cách thức phù hợp để mỗi người có thể tiếp cận với một kỹ năng mới một cách hiệu quả nhất.
3. Những gì mình đúc kết được từ quyển sách này
Quyển sách này đã mang đến cho mình một niềm tin sâu sắc về “tính khả thi”. Ý chỉ rằng bất cứ điều gì cũng có thể đạt được nếu có một mục tiêu đúng đắn, một sự đầu tư hợp lý và hiệu quả. Hơn cả thế, Mình cảm thấy có một sự đồng cảm rất sâu sắc khi tác giả chia sẻ rằng bản thân có sự tò mò và mong muốn học hỏi đối với nhiều lĩnh vực khác nhau.
Mình nghĩ rằng mỗi người sẽ học được nhiều điều khác nhau khi tiếp cận một quyển sách. Và đây là những điều có ý nghĩa nhất đối với mình sau khi đọc quyển sách này. Mình sẽ chia sẻ chúng trong bài viết dưới đây:
- Những cảm xúc sẽ trải qua khi tiếp cận một lĩnh vực mới
- Xác định chính xác mọi thứ giúp quá trình dễ dàng hơn
- Các phương thức giúp xác định chính xác những kỹ năng nhỏ
- Khi đã nắm vững quy trình, số lượng quan trọng hơn chất lượng
Mình hy vọng rằng bạn sẽ tìm được gì đó hữu ích trong bài viết này.
Còn giờ thì, cùng mình bắt đầu nhé!
3.1. Quá trình Nhận thức – Liên kết – Tự động
3.1.1. Cảm giác mơ hồ
Cảm giác mơ hồ là một điều không thể tránh khỏi trong quá trình học kỹ năng mới.
Trong quyển sách “20h đầu tiên”, tác giả Josh Kaufman có chia sẻ rằng: Khi tiếp cận với một kỹ năng mới nào đó, chúng ta thường mơ hồ, lung tung và không nhất quán.
Tuy vậy, để có thể khai mở được tâm trí, chúng ta không nên bỏ qua cảm giác mơ hồ này.
Nói như giảng sư dạy yoga danh tiếng T. K. V. Desikachar: “Nhận biết được sự mơ hồ thực ra là một dạng thức của sự rõ ràng”.
Nhận biết được bản thân đang bối rối là một việc rất có giá trị. Việc đó có thể giúp bạn định nghĩa chính xác điều bạn thấy bối rối, mơ hồ. Đồng thời giúp bạn xác định được bạn cần phải nghiên cứu hoặc phải làm gì tiếp theo để giải quyết sự bối rối, mơ hồ đó.
Lấy ví dụ như khi học lập trình, tác giả cảm thấy bối rối vì không hiểu các khái niệm như “biến”, “hàm” hay “vòng lặp”. Thay vì tiếp tục học một cách mù mờ, tác giả dừng lại và xác định rõ mình đang mơ hồ ở đâu.
Việc nhận biết được điểm chưa hiểu này giúp tác giả tập trung học lại từ nền tảng, nhờ đó tiến bộ nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Tuy vậy, sau khi đi qua giai đoạn mơ hồ, những kỹ năng sẽ được định hình và phát triển nhanh chóng. Điều được nói đến qua phần tiếp theo đây.
3.1.2. Sự phát triển nhanh chóng
Có một điều thú vị là: Khi một người làm chủ được một kiến thức hoặc kỹ năng mới, người đó sẽ tiến tới một tầng phát triển mới đối với kiến thức/kỹ năng đó.
Sự phát triển ở đây có vẻ không liên quan đến việc trở thành “chuyên gia”. Nhưng chúng nối kết nhiều hơn ở quá trình học. Qua thời gian, chúng ta sẽ nhận ra mình đỡ chật vật hơn trong việc gia tăng những năng lực mới.
Lý do là bởi các nơ ron thần kinh đã được sinh ra thêm qua quá trình học tập và rèn luyện. Theo lời tiến sỹ John Medina (Quy luật của bộ não (Brain Ruler), 2009) thì “nơ-ron hình thành cùng nhau sẽ kích thích lẫn nhau”, tạo thành những kiểu mới độc đáo trong vòng tròn vật lý của não bộ.
Theo thời gian, các nơ-ron của bạn bắt đầu kích thích theo cách hiệu quả hơn để phản ứng với những phản hồi bạn nhận được từ môi trường của mình khi rèn luyện.
Áp dụng trong việc học một kỹ năng mới, Josh Kaufman chia sẻ ở cuối phần “Mười nguyên tắc học kỹ năng nhanh”: Khi bạn bắt đầu, bạn sợ, nhưng bạn sẽ tiến bộ rất nhanh khi bạn học những phần quan trọng nhất của kỹ năng.
Sau khi nhanh chóng đạt đến một mức độ nào đó của một kỹ năng, tỉ lệ tiến bộ của bạn giảm, và hệ quả là sự tiến bộ sẽ trở nên chậm hơn nhiều.
Qua trình đó được thể hiện thông qua biểu đồ dưới đây.
Một ví dụ trong quyển sách “20 Giờ Đầu Tiên”, tác giả Josh Kaufman chia sẻ việc học hệ đánh máy Colemak – một bố cục bàn phím tối ưu hơn QWERTY giúp gõ nhanh và ít mỏi tay. Ban đầu, việc làm quen với Colemak khiến tác giả gõ rất chậm, liên tục sai, và cảm thấy cực kỳ khó chịu, dù trước đó anh đã đánh máy QWERTY khá tốt. Tuy nhiên, chỉ sau vài giờ luyện tập tập trung với phần mềm luyện gõ, anh tiến bộ rất nhanh – từ việc gõ từng ký tự một đến đánh được cả đoạn văn với tốc độ chấp nhận được.
Sau khi đạt được mức cơ bản, tốc độ cải thiện bắt đầu chậm lại rõ rệt. Việc nâng tốc độ từ 30 lên 50 từ/phút đòi hỏi nhiều thời gian và nỗ lực hơn rất nhiều so với giai đoạn đầu.
Tác giả đã mô tả quy trình học tập này thông qua mô hình ba giai đoạn được chia sẻ ở phía dưới đây.
3.1.3. Mô hình ba giai đoạn
Như tác giả có chia sẻ trong phần cuối “Mười nguyên tắc học kỹ năng nhanh” của quyển sách, quá trình học kỹ năng phổ biến này mô tả quá trình học một kỹ năng mới, từ lúc bắt đầu cho đến khi thành thạo, qua ba giai đoạn: nhận thức (cognitive), liên kết (associative), và tự động (autonomous) – như hình minh hoạ.
Mô hình này được gọi là “mô hình ba giai đoạn” (Fitts và Posner, 1967). Được ứng dụng cho cả các kỹ năng về mặt thể chất và tinh thần.
- Giai đoạn nhận thức (ban đầu) – hiểu việc bạn đang cố gắng làm, nghiên cứu, nghĩ về quá trình và chia nhỏ các kỹ năng thành những phần có thể xử lý được.
- Giai đoạn liên kết (trung gian) – rèn luyện nhiệm vụ, chú ý tới phản hồi của môi trường và điều chỉnh cách tiếp cận của bạn dựa trên những phản hồi đó.
- Giai đoạn tự động (sau cùng) – thực hiện kỹ năng một cách hiệu quả và thành thạo mà không cần suy nghĩ hoặc cân nhắc một cách không cần thiết tới quá trình.
Lấy ví dụ như việc học đánh máy với hệ chữ cái khác của tác giả đã đề cập ở phía trên. Ban đầu ông phải nhớ từng vị trí phím và tập gõ chậm để tránh sai (nhận thức). Sau đó, ông luyện gõ văn bản, đồng thời chú ý lỗi sai để điều chỉnh tốc độ và độ chính xác (giai đoạn liên kết). Cuối cùng, ông có thể gõ nhanh, chính xác mà không cần nhìn bàn phím (giai đoạn tự động).
Điều mình cảm thấy kết nối trong phần này đó chính là những cảm giác: chật vật, phát triển và tự chủ.
Chúng là những cảm giác khó gọi tên. Nhưng có lẽ ai trong chúng ta cũng đã từng một lần trải qua những giai đoạn này.
Nếu chúng ta biết rằng chúng hiện diện và học cách gọi tên chúng, ta sẽ phần nào làm chủ được quá trình học tập.
Vậy làm sao chúng ta xác định được những gì mình cần làm ở mỗi giai đoạn phía trên? Mình cảm thấy có một số ý tiêu biểu trong quyển sách muốn chia sẻ đến mọi người.
Mời bạn cùng đọc tiếp phần tiếp theo ngay sau đây.
3.2. Những gì cần làm ở mỗi giai đoạn?
Trong phần này, mình muốn chia sẻ đến mọi người những ý nhỏ trong mỗi giai đoạn được đề cập trong quyển sách. Tập trung vào hai giai đoạn: Nhận thức và Liên kết.
Đối với quá trình nhận thức, có hai ý chính đáng quan tâm:
- Xác định chính xác mục tiêu
- Xác định chính xác những kỹ năng nhỏ
Và đối với quá trình liên kết, mình cảm thấy có một ý chính khá hay, đó là:
- Tập trung vào số lượng hơn chất lượng
3.2.1. Xác định chính xác mục tiêu
Trong phần này, mình muốn trình bày kỹ hơn về giai đoạn đầu tiên: Nhận thức. Theo đó, chia sẻ về những điều cần tránh trong giai đoạn đầu tiên như xác định sai mục tiêu, hoặc xây dựng những nguồn lực không cần thiết.
3.2.1.1. Mục tiêu có tính đặc thù – bạn dạt được những gì bạn luyện tập
Việc xác định rằng mình thực sự muốn gì là vô cùng quan trọng.
Một người không thể tập trung luyện tập những kỹ năng quá khác biệt so với mục tiêu và vẫn kỳ vọng mình sẽ đến được đích đến mong muốn.
Lấy ví dụ trong chính tác phẩm này, Tác giả kể câu chuyện về việc học tiếng Tây Ban Nha của tác giả và Carlos. Trong khi Carlos đầu tư thời gian để tiếp xúc với văn hoá Tây Ban Nha, luyện nói với người bản địa, sử dụng ngôn ngữ Tây Ban Nha. Thì tác giả học ngữ pháp, từ vựng, cách đạt được điểm cao trong các kỳ thi tiếng Tây Ban Nha.
Kết quả là, trong khi Carlos có thể trò chuyện bằng tiếng Tây Ban Nha thì tác giả đạt được các bài thi điểm A trong trường học. Tuy vậy, cả hai lại không thể chỉ áp dụng những kỹ năng đã tích luỹ được để thành công trong trường hợp của đối phương.
Có thể thấy, Việc học của tác giả tạo ra năng lực học thuật (ngữ pháp, từ vựng có cấu trúc, chiến lược làm bài) nên chuyển hóa thành điểm A nhưng không đủ vốn ngôn ngữ sống (trôi chảy, ngữ dụng, văn hoá) để hòa nhập. Carlos thì tích lũy năng lực giao tiếp – văn hoá (fluency, phản xạ, cảm nhận ngữ cảnh) nhưng thiếu năng lực hình thức (chuẩn hoá, thuật ngữ, chiến lược thi) để tối ưu điểm số.
Điều đó có thể thấy, Kỹ năng mang tính mục tiêu – đặc thù; bạn đạt được đúng cái mà bạn luyện tập. Vì vậy nên việc xác định chính xác đích đến mình mong muốn là rất quan trọng.
Và tương tự, khi xác định chính xác mục tiêu, bạn sẽ thấy có những điều không cần thiết.
3.2.1.2. Mục tiêu cần chính xác để loại bỏ những đầu tư không cần thiết
Trong quyển sách này có một ví dụ về việc một chàng trai muốn mở công ty lập trình. Anh quyết định đăng ký vào một trường đại học dạy Lập trình.
Cuối giai đoạn bốn năm, anh chàng sinh viên mới tốt nghiệp này đã bỏ ra hàng nghìn giờ học thuật toán để vượt qua hàng chục kỳ thi, nhưng đến cuối lại không hề đạt được mục tiêu thành lập công ty phần mềm của mình.
Bởi việc lập công ty đòi hỏi những kỹ năng khác bên ngoài việc thành thạo chuyên môn. Ngoài kiến thức chuyên môn đã tích luỹ ở trường Đại học, anh chàng còn phải trao dồi thêm nhiều kỹ năng khác để tiến tới được mục tiêu mình mong muốn.
Ví dụ về trên cho thấy nếu ngay từ đầu muốn theo đuổi mục tiêu mở công ty lập trình, có lẽ anh nên cân nhắc lại kỹ càng hơn về những kỹ năng nhỏ cần có. Và sẵn sàng bỏ qua những sự đầu tư quá tốn kém hoặc không cần thiết. Để từ đó dành thời gian để rèn dũa những kỹ năng quan trọng khác như: xây dựng sản phẩm, phát triển doanh nghiệp, tìm người dùng và gọi vốn,….
Việc ưu tiên đúng thứ cần học sẽ giúp tiến gần đến mục tiêu nhanh hơn.
Sau khi xác định được chính xác mục tiêu kỹ năng cần thành thạo, chúng ta còn cần chia nhỏ mục tiêu đó thành những kỹ năng nhỏ hơn. Quá trình đó được trình bày ở phần dưới đây.
3.2.2. Xác định chính xác những kỹ năng nhỏ
Nội dung chính của phần này là tập trung vào việc xác định những kỹ năng nhỏ. Trong quyển sách Phương pháp học của Simon có đề cập tới Quy luật luỹ thừa, nghĩa là ta nên dành 80% thời gian và công sức để làm những điều đáng làm.
Vậy có những phương thức nào để xác định điều đáng làm (những kỹ năng nhỏ cần thiết) của bất kỳ kỹ năng lớn nào?
Mình cảm thấy có ba phương thức đáng chú ý mà tác giả đã đề cập tới:
- Thứ nhất, sách: xác định những kiến thức tổng quan
- Thứ hai, phép đảo nghịch: Hình dung những trường hợp thất bại và chuẩn bị cho nó
- Thứ ba, hỏi người có kinh nghiệm: Lường trước được những cái giá cần phải trả
3.3.2.1. Thứ nhất, sách
Khi bạn bắt đầu với một kỹ năng mới, không biết bắt đầu từ đâu. Bạn có thể tiếp cận những quyển sách nói về “cách thức” hoặc những cuốn sách chia sẻ những kiến thức tổng quát về kỹ năng đó. Việc đọc sách sẽ giúp bạn có được sự chuẩn bị thông minh hơn. Từ đó có thể tiết kiệm được nhiều thời gian thử và sai.
Trong phần “Mười phương pháp học hiệu quả“, tác giả có chia sẻ rằng: Khi đọc sách để xác định những kỹ năng cốt lõi, tốt nhất bạn nên đọc lướt để nắm ý thay vì đọc sâu.
3.3.2.2. Thứ hai, phép đảo nghịch
Mình có thấy trong chương học về lướt ván, tác giả có chia sẻ khá rõ về phương pháp đảo nghịch này. Ông bắt đầu bằng việc nghĩ về những tình huống tệ nhất. Và tự hỏi rằng mình sẽ làm gì trong những tình huống đó.
Khi đã chuẩn bị sẵn sàng cho mọi sự thất bại, ông cũng đã học được kỹ năng lướt ván mà mình mong muốn.
Bạn có thể tham khảo phương thức mà tác giả đã đề cập thông qua đoạn trích dưới đây:
3.3.2.3. Thứ ba, hỏi những người có kinh nghiệm
Trong quyển sách, tác giả kể về một chàng trai mơ ước trở thành một ngôi sao nhạc rock – tưởng tượng mình đứng trên sân khấu với hàng ngàn người reo hò, chơi guitar như Slash hay hát như Freddie Mercury.
Nhưng đó mãi chỉ là giấc mơ – Khi chàng trai không bao giờ cầm cây đàn lên học, luyện tập, hay đi qua những giờ đầu tiên khó chịu, vụng về.
Hỏi một người đã trở thành ngôi sao con đường họ đã đi qua để biết rõ về những gì phải đánh đổi – Thì chàng trai sẽ có cái nhìn thực tế hơn về việc có muốn tiếp tục theo đuổi mục tiêu hay không. Hay là muốn điều chỉnh lại mức độ thành thạo mà mình mong muốn – đó là chỉ cần trở thành một người chơi đàn giỏi mà thôi.
Vậy sau khi đã xác định chính xác những kỹ năng mình cần rèn luyện, chúng ta dường như đã đi qua được chặng đầu tiên: Nhận thức. Vậy thì đối với chặng tiếp theo: Liên kết, đâu sẽ là những chiến lược hành động tối ưu nhất?
Mời bạn cùng đến với một ý mà mình cảm thấy rất tâm đắc trong cuốn sách: đề cao “số lượng” hơn “chất lượng”.
3.5. Đề cao “số lượng” hơn “chất lượng”: Sự học hỏi quan trọng hơn sự hoàn hảo
Một điều mình cảm thấy bất ngờ trong quyển sách này đó là tác giả chia sẻ về việc chú trọng “Số lượng” hơn “Chất lượng” khi học một kỹ năng mới.
Có lẽ ai trong chúng ta cũng nghĩ rằng, nên tập trung vào “chất lượng” thay vì “số lượng” trong bất cứ một hoạt động gì. Nhưng có lẽ chúng ta nên nhìn vào một góc nhìn khác:
Liệu tập trung vào “chất lượng” có giúp bạn tiến nhanh hơn?
Dưới đây là một ví dụ về hai nhóm cùng làm một tác phẩm.
Trong khi nhóm tập trung vào “số lượng” học hỏi từ sai lầm và cho ra được thành phẩm hoàn hảo nhất. Thì nhóm “chất lượng” chỉ nghĩ về sự hoàn hảo mà không thực sự thử và sai.
Có thể thấy trong ví dụ trên, kỹ năng được định hình thông qua việc luyện tập.
Khi một người đã làm được một chiếc bình (đã trải qua giai đoạn chật vật để ra được thành quả), thì người đó cần đẩy nhanh quá trình lặp lại và học hỏi để có được chiếc bình hoàn thiện nhất.
Sự hoàn hảo sẽ đến từ việc học hỏi từ sai lầm trong quá trình thử, chứ không phải đến từ việc suy nghĩ về sự hoàn hảo.
Và đó cũng là lý do mà tác giả đã nói, chúng ta cần thực sự luyện tập để tiến bộ chứ không phải chỉ là nghĩ về sự luyện tập.
Đây là một ý tưởng rất hay ho mà mình học được trong quyển sách này.
Mình hy vọng rằng bạn đã tìm được điều gì đó hữu ích trong bài viết này.
Cảm ơn bạn và hẹn gặp lại bạn trong những bài viết sắp tới. See ya !!
